Bottumoren bij de hond
Wat zijn bottumoren?
Een bottumor is een plaatselijke abnormale en ongecontroleerde groei van cellen in het bot. Je kunt bij bottumoren onderscheid maken tussen primaire bottumoren en tumoren die uitgezaaid zijn vanuit tumoren elders in het lichaam (secundaire rottumoren). Deze laatste noemen we ook gemetastaseerde bottumoren. Bottumoren kunnen zowel goed- als kwaadaardig zijn. Goedaardige bottumoren groeien doorgaans langzaam. Het volledig verwijderen van een dergelijke goedaardige tumor, indien de locatie dit toestaat en het dier er last van heeft, is normaal gesproken voldoende. Bij kwaadaardige bottumoren is dit vaak anders en is meer therapie nodig. Het is lastig om te zeggen hoe vaak bepaalde tumoren voorkomen. In het algemeen is er weinig informatie beschikbaar over welke type (goedaardige) bottumoren vaker voorkomen, omdat het afnemen van een biopt erg lastig is en daarom weinig wordt gedaan.
Primaire bottumoren beginnen te groeien vanuit cellen die zich in het bot bevinden. Primaire bottumoren kunnen zich bevinden in botten van ledematen en botten van bijvoorbeeld schedel, wervels, ribben en heupen. Enkele voorbeelden van kwaadaardige bottumoren zijn osteosarcoom, chondrosarcoom, fibrosarcoom en hemangiosarcoom. Het is lastig om in een vroeg stadium onderscheid te maken tussen verschillende tumoren. Dit heeft ermee te maken dat het moeilijk is om materiaal van een dergelijke tumor te verkrijgen om te onderzoeken.
De osteosarcoom is de meest voorkomende bottumor bij de hond. Ongeveer 85% van de kwaadaardige bottumoren bij de hond is een osteosarcoom. Chondrosarcoom komt ongeveer in 10% van de gevallen voor, hemangiosarcoom in minder dan 5% van de gevallen en fibrosarcoom ook in minder dan 5% van de gevallen.
Enkele voorbeelden van goedaardige tumoren zijn: osteoma, fibroma, multilobulaire osteoma en chondroma.
Diagnose
Grote hondenrassen hebben meer kans op het verkrijgen van kwaadaardige bottumoren. De gemiddelde leeftijd ligt rond de 7 jaar. Mannelijke dieren hebben vaker kwaadaardige bottumoren dan vrouwelijke dieren.
Honden met kwaadaardige bottumoren worden meestal bij de dierenarts aangeboden met kreupelheden of zwellingen aan ledematen. In de acute gevallen worden meestal geen andere symptomen gezien. Soms worden ook spontaan optredende botfracturen gezien.
De diagnose wordt waarschijnlijker na het maken van een röntgenfoto. Zoals eerder beschreven hebben bottumoren voorkeurslocaties om te groeien. Op de röntgenfoto’s wordt op de plek van de tumor vaak een combinatie gezien van bot oplossing, overmatige botaanmaak (woekering) en zwelling van de weke delen om het bot heen. Om definitief te bepalen of het om een bottumor gaat en om welk type tumor, zou in de ideale wereld een stukje weefsel ingestuurd kunnen worden. Deze tumoren zitten echter vaak op plekken waar je niet zomaar bij kunt komen. Vaak wordt na het amputeren van een poot of de volledige verwijdering van een tumor het geheel opgestuurd voor onderzoek.
Bij het vermoeden van een primaire kwaadaardige bottumor wordt ook een foto van de borstkas gemaakt omdat dit de voorkeurslocatie is om uit te zaaien. Sommige kwaadaardige bottumoren, met name de hemangiosarcomen, kunnen uitzaaien naar de milt of het hart. Helaas is dit niet altijd zichtbaar. Op de röntgenfoto’s zijn uitzaaiingen pas vanaf een bepaalde grootte te zien. Een CT-scan kan meer inzicht geven over metastases, omdat deze scan veel sensitiever is en dus ook kleinere uitzaaiingen kan zien. Maar ook bij de CT-scan is er een beperking in wat gezien kan worden.
Het gebruik van bloedonderzoek kan teleurstellend zijn bij bottumoren. In het bloed kunnen we helaas niet zien of we te maken hebben met een primaire of secundaire bottumor. Regelmatig zien we in het bloed helemaal geen afwijkingen.
Behandeling
Helaas bieden de bestaande behandelingen voor kwaadaardige bottumoren in de meeste gevallen geen genezing en overlijden de meeste honden ondanks alle inzet gemiddeld een jaar na het stellen van de diagnose. Bovendien is de aandoening vaak heel pijnlijk.
De behandeling zal afhangen van een aantal factoren:
- De locatie van de tumor
- Type tumor
- Wel of geen uitzaaiingen
- De algehele gezondheid van de hond
- Leeftijd
- Gedrag van tumor en hond
Vaak wordt in eerste instantie gekozen voor chirurgie. Hierbij kan een amputatie van het aangetaste bot uitgevoerd worden of indien mogelijk alleen de tumor verwijderd worden. Honden kunnen doorgaans goed functioneren op drie poten, mits het ras en de algehele gezondheid van het dier dit toelaat. Mocht het verwijderen van een tumor niet mogelijk zijn, dan kan de tumor ook bestraald worden. Dit neemt vooral pijn weg. Deze therapie kent helaas ook nadelen. Het bot kan door de bestraling verzwakken en kan breken.
Gezien het feit dat kwaadaardige bottumoren makkelijk uitzaaien, is het vaak wenselijk om ook chemotherapie in te zetten. Er zijn momenteel meerdere chemotherapieën beschikbaar die de levensverwachting van de hond kunnen verlengen. Chemokuren kunnen echter ook nadelen hebben. De hond kan er behoorlijk ziek van worden. Denk hierbij aan misselijkheid, braken, nierproblemen en verminderde aanmaak van bepaalde bloedcellen. Hoe erg de hond er last van heeft is op voorhand niet te zeggen, dat hangt van het type chemokuur af en de algehele gezondheid van het dier.