Daglelievergiftiging bij de kat
Vroeger werden de dagleliesoorten gerekend tot de familie van de Liliaceae. Tegenwoordig behoren ze tot de familie van de Dagleliesoorten ofwel Hemerocallidaceae. In het geval dat we het hebben over een daglelievergiftiging bij de kat gaat het om de plant met de Latijnse naam Hemerocallis species. Toch komen veel aspecten overeen met de lelievergiftiging bij de kat.
De Hemerocallis is een vaste plant met lancetvormige bladeren. In de bladoksels zijn vaak knollen te zien die in de volle grond kunnen uitschieten tot nieuwe exemplaren (klonen). De bloemen hebben drie kroonbladeren en drie kelkbladeren in dezelfde of een andere kleur en zijn ongeveer 10 cm lang. De bloemen gaan maar één dag mee: ze openen in de ochtend en sluiten in de nacht, waarna ze afsterven. Vandaar de naam daglelie. Ze bloeien van nature van juni tot september.
De Daglelie is een populaire kamerplant en er zijn zeer veel variëteiten die door het hele jaar verkrijgbaar zijn. Meest gebruikt men ze echter rond Pasen en kerst in bloemstukken en als snijbloemen.
De hele daglelie is giftig voor katten.
Het is onbekend welke stof precies toxisch is voor de kat. Aangenomen wordt dat alle delen van de plant (stengel, bladeren, bloemen, pollen) toxische effecten kan geven bij de kat. De bloemen zijn het meest toxisch.
Alleen katten lijken gevoelig voor de effecten op de nieren. Bij de hond zijn alleen maagdarmklachten gemeld.
Inname van 1 tot 2 stukken van de plant (stengel, blad, bloem, pollen) heeft in het verleden tot dodelijke afloop geleid. Net als bij de gewone lelie heeft 568 mg/kg leliebladextract en 291 mg/kg leliebloemextract al klachten gegeven klachten bij katten. Het toxine zit in de wateroplosbare fractie van de plant en waarschijnlijk zijn het metabolieten van de lelie die de nierschade veroorzaken.
Het is niet bekend hoe het toxine precies werkt. De symptomen treden hoogst waarschijnlijk op na metabolisering van een onbekend toxine. Histologisch onderzoek wijst uit dat het necrose van het epitheelweefsel van de niertubuli veroorzaakt. Dit gecombineerd met een ernstige uitdroging als gevolg van te veel urineproductie, kan tot de dood leiden. Door de necrose raken de nieren verstopt en hierdoor stopt de urineproductie. De uremie die daarop volgt kan convulsies geven. De meeste klachten zijn secundair aan nierfalen.
De kat is de enige diersoort waarbij nierfalen is gezien na een daglelievergiftiging.
Symptomen
De eerste symptomen zijn braken, kwijlen, niet willen eten en depressie 1 tot 3 uur na opname. Het braken en kwijlen kan 2 tot 6 uur aanhouden, de anorexie en depressie houden gedurende de hele ziekteduur aan.
12 tot 30 uur na opname kan een te hoge urineproductie ontstaan met uitdroging tot gevolg. De verhoogde urineproductie kan, 24 tot 48 uur na opname, omslaan in een verminderde urineproductie tot uiteindelijk geen urineproductie. Dit kan braken en slapte tot gevolg hebben, soms met convulsies.
Behandeling van een acute daglelievergiftiging bij de kat
Er is helaas geen antigif beschikbaar, zover bekend bestaat deze niet. Het is dus zaak om de opname zoveel mogelijk tegen te gaan, wat nog zinvol is tot 2 uur na inname van de lelie.
Als de kat binnen 18 uur na opname wordt binnengebracht of bij klinische verschijnselen waarbij nog wel urine wordt geproduceerd kan vloeistoftherapie gestart worden.
Het is verder zaak om de nierfunctie goed te monitoren. Dit kan plaatsvinden door het onderzoeken van bloed en urine. Het liefst elke 24 uur voor een duur van 3 dagen. Op deze manier worden nierfunctiestoornissen tijdig opgemerkt. Meestal zijn de verhoogde waardes pas na zo’n 18 uur na inname zichtbaar.
Bij tekenen van acuut nierfalen (bijv. geen urineproductie meer) is de prognose slecht.