Staar bij de cavia (ook wel cataract genoemd)
Staar is een aandoening die vrij vaak wordt gezien bij de cavia. Bij staar wordt de ooglens troebel. De lens wordt dan wit of grijs.
Staar wordt veroorzaakt door een stoornis in het normale biochemische metabolisme van de lens. Dit zorgt voor een veranderde vochtbalans, waarbij er een troebeling in de lens ontstaat door de osmotische effecten. De troebeling kan alleen de lens aantasten, alleen het lenskapsel, of beide. Afhankelijk van de oorzaak kan staar heel snel of juist geleidelijk ontstaan.
Oorzaken van staar
Staar kent meerdere oorzaken, zoals:
- Genetische aanleg; in sommige cavia rassen wordt het gen voor staar via autosomaal dominante overerving doorgegeven, zoals bij de Abessijn en de Engelse Korthaar.
- Suikerziekte
- Oogziekten: zoals ontsteking van de oogbol, te hoge druk in het oog, lensloslating en ziekten van het netvlies.
- Voedingsdisbalans; zoals L-tryptofaan-tekort. Dit wordt bijna niet meer gezien bij de cavia die commerciële brokjes te eten krijgt.
- Vitamine C-tekort; Doordat vitamine C normaal in de lens als anti-oxidant en als UV-filter werkt, kan een tekort ervan een rol spelen in de ontwikkeling van cataract.
- Trauma; zoals een perforerend trauma van het hoornvlies en de lens.
- Medicijnen; zoals het gebruik van Tylosine bij drachtige zeugjes.
- En natuurlijk door het ouder worden.
Symptomen
Vaak ontstaan er op enig moment witte of wolkerige, troebele ogen. Het kan ook zijn dat opvalt dat de cavia ineens tegen dingen oploopt, als ze in onbekend terrein wordt gezet. Afhankelijk van de oorzaak kunnen er ook nog andere verschijnselen zijn, zoals troebeling of beschadiging van het hoornvlies, pijn of klachten passend bij suikerziekte. De witting kan in één of in beide ogen aanwezig zijn. Bij aangeboren of erfelijke staar verandert de lens al op jonge leeftijd. In geval van suikerziekte kan dit op elke leeftijd ontstaan.
Diagnostiek
Via oogonderzoek, aanvullende onderzoeken, zoals oogboldrukmeting of echo en eventueel laboratoriumonderzoek kan meestal de waarschijnlijke oorzaak achterhaald worden.
Belangrijk is dat het niet verward wordt met troebeling van het hoornvlies, aangezien dit een andere behandeling behoeft.
Behandeling
Bij de meeste cavia’s is er geen behandeling van de staar zelf nodig.
Bij erfelijke oorzaken is er geen behandeling nodig en is de prognose goed, mits er geen complicaties optreden.
Wanneer er sprake is van onderliggende ziekten dan moeten deze behandeld worden, indien mogelijk. Indien er getwijfeld wordt aan het gegeven dieet, dan kan dit aangepast worden naar een goed caviadieet.
Chirurgische behandeling
De lens kan operatief verwijderd worden. Vanwege het formaat van het oog en de hogere kans op oogontsteking als complicatie na de operatie, is men terughoudend hierin. Er wordt dus zelden operatief ingegrepen. Uitzonderingen zijn pijnlijk glaucoom (verhoging van de oogboldruk) of een lensluxatie (loslating van de lens, met ontsteking van de iris of verhoging van de oogboldruk tot gevolg). De enige definitieve genezende manier van behandelen is het verwijderen van de lens.
In ernstige gevallen met veel pijn door de achterliggende oorzaak kan het nodig zijn om het oog te verwijderen. Dit lijkt drastisch, maar vermindert de klachten enorm.
Medicinale therapie
Hierbij gaat het niet zozeer om de behandeling van de staar, maar om het behandelen van de achterliggende oorzaak. Denk hierbij bijvoorbeeld aan oorzaken als trauma, ontsteking van de oogbol, etc.
De behandeling en prognose hangen dus sterk af van de oorzaak.
Let op: cavia’s kunnen hun oogprobleem helaas nog erger maken door over het oog te krabben als het pijnlijk is, zoals bij glaucoom of bij beschadiging van het hoornvlies. Wanneer er niet ingegrepen hoeft te worden dan is het zaak om het oog goed in de gaten te houden op veranderingen en of er sprake is van pijn en ongerief.
Preventie
Omdat het onduidelijk is of er een erfelijke component bestaat bij cavia’s, mag er niet gefokt worden met cavia’s met cataract.
Goede voeding: het merendeel van het dieet moet bestaan uit vers hooi en donkere bladerige groente. Verder moet er sprake zijn van goede kwaliteit brokjes en dagelijks een bron van vitamine C.